Rotatiesysteem

Net als de Aarde hebben de planeten van ons zonnestelsel een coördinatennet (lengte en breedte). Op Aarde is de vandaag geldige nulmeridiaan traditioneel gedefinieerd als de meridiaan die door de sterrenwacht in Greenwich loopt, zodat het dit geografische coördinatennet vast ligt ten opzichte van het aardoppervlak.

Bij Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus is de situatie volledig: het zijn gasplaneten zonder een vast oppervlak. Wij kijken op een dicht wolkendek dat de hele planeet omgeeft. Bovendien gedragen zich deze planeten niet als een vast lichaam maar roteren differentieel: de regio’s aan de evenaar roteren iets sneller dan de poolregio’s.

Aardachtige planeten

Op de aardachtige planeten Mercurius, Venus en Mars werden de nulmeridianen op een bepaald moment willekeurig gedefinieerd.

PlaneetNulmeridiaan gedefinieerd doorSiderische rotatieperiode
MercuriusKrater Hun Kal58,646 dagen
VenusCentrale berg van de krater Ariadne243,0185 dagen
MarsKrater Airy-024h37m23s

Gasplaneten

Bij Jupiter en Saturnus werden drie coördinatensystemen vastgelegd. Systeem I draait mee met de gemiddelde beweging van het wolkendek van het equatoriale gebied. Systeem II is geldig voor zones verder van de van de equator gelegen. Systeem III vertegenwoordigt een intern roterend systeem (mogelijk dat van de kern) dat is afgeleid van radio-observaties. Voor Uranus en Neptunus werd tot nu toe alleen een systeem I bepaald.

Voor Jupiter vind je op deze website tabellen met de planetografische lengte van de centrale meridiaan in de systemen I en II. De lengten op een ander tijdstip kan je vinden door te bedenken dat deze lengten per uur toenemen met 36.58 graden in systeem I en met 36.26 graden in systeem II. Omdat het voor visuele waarnemingen niet van belang is staan de gegevens van dit systeem niet in de tabellen.

Siderische rotatieperiodes

PlaneetSysteem ISysteem IISysteem III
Jupiter9h50m30.0s9h55m40.6s9h55m29.7s
Saturnus10h14m10h40m10h32m44s
Uranus17h14m
Neptunus15h58m