De lijn door de plaats van de waarneming en evenwijdig aan de rotatie-as van de Aarde heet de hemelas. Het vlak door de plaats van de waarneming loodrecht aangebracht op de hemelas, snijdt de hemelbol volgens een grote cirkel, de hemelequator. Men kan ook zeggen dat de hemelequator de snijlijn is van het equatorvlak van de Aarde met de hemelbol.
De banen van de dagelijkse beweging van de sterren zijn aan de hemelbol cirkels die evenwijdig lopen aan de hemelequator.
De hemelequator gaat door het oostpunt en door het westpunt van de horizon. Hij bereikt zijn hoogste punt precies in het zuiden (voor een waarnemer in het noordelijk halfrond), op een hoogte gelijk aan 90° min de geografische breedte van de waarnemer. Te Ukkel (breedte 50°48′) is dit dus 39°12′.