Algol

Algol (β Persei) is het prototype van de bedekkingsveranderlijken. Het is een dubbelster waarbij de baan zo georiënteerd is dat gezien vanaf de aarde, de componenten elkaar tweemaal per omloop van ongeveer 69 uur bedekken: één keer loopt de ene ster voor de andere en een halve omloop later gebeurt het omgekeerde. Op die momenten lijkt de gecombineerde helderheid van de dubbelster daardoor te verminderen. De componenten zijn ook verschillend, een blauwe hoofdreeksster en een gele reus, en met name is de oppervlaktehelderheid van de eerste veel groter dan van de tweede. Daardoor zal de afname van de totale helderheid bij de ene bedekking, de primaire eclips, waarbij de gele reus voor de blauwe ster loopt, veel groter zijn dan bij de volgende eclips, een halve omloop later. De primaire eclips is dan ook zeer goed met het blote oog te volgen. De helderheid van Algol neemt dan in ongeveer 5 uur af van magnitude 2.1, ongeveer de helderheid van γ Andromedae, eerst traag en dan sneller, tot magnitude 3.4, ongeveer de helderheid van α Trianguli.

Beweging van de twee hoofdcomponenten van Algol, afgebeeld door het CHARA-interferometer.

In de Hemelkalender worden de voorspelde tijdstippen gegeven van de primaire eclipsen van Algol die vanuit België zichtbaar zijn. Door de helderheid van Algol enkele uren rond die tijdstippen bijvoorbeeld om het kwartier te vergelijken met γ And, α Tri en met ε Persei van magnitude 2.9, kan dit voorspelde tijdstip gecontroleerd worden. De toekomstige eclipsen zijn immers niet precies gekend omdat de omloopperiode van Algol soms onvoorspelbare veranderingen ondergaat, onder andere te wijten aan massa-uitwisseling tussen of massaverlies van één van de componenten. Met een DSLR- of CCD-camera zijn die tijdstippen van de minima nauwkeuriger te bepalen en kunnen de periodeveranderingen in kaart gebracht worden. Met een camera kan ook de secundaire eclips, waarbij de blauwe ster de gele ster gedeeltelijk bedekt, gevolgd worden. De helderheidsafname bedraagt dan minder dan 0.1 magnitude. Neem contact op met de Werkgroep Veranderlijke Sterren binnen de VVS voor meer informatie over het waarnemen van veranderlijke sterren.